دلایل و علائم و راههای درمان استرس و اضطراب در نوجوانان دختر و پسر در دسته پزشکی و سلامت سایت علم سرا
اضطراب در نوجوانان چیزی عجیبی نیست.به طور علمی اضطراب عبارت است از یک احساس منتشر، ناخوشایند و مبهم هراس و دلواپسی با منشأیی ناشناخته، که فرد به ان دچار می شود و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوﮊی فرد است. وقوع مجدد موقعیتهای قبلی فرد که استرسزا بودهاند یا در طی آنها به فرد آسیب رسیده است، باعث اضطراب در فرد میشود. قطعا همه انسانها در زندگی خود دچار اضطراب میشوند ولی اضطراب مزمن و شدید غیرعادی و مشکلساز است.شاید برایتان جالب باشد که استرس و اضطراب در لغت به معنای جنبیدن، لرزیدن، تپیدن، پریشان حال شدن، یکدیگر را با چیزی زدن، به هم واکوفتن، آشفتگی، بیتابی، بیآرامی است. اضطراب هنگامی بوجود می آید که شرایط استرسزا در زندگی او بیش از حد طولانی شده باشد یا بهطور مکرر رخ دهد و یا اینکه دستگاه عصبی بدن نتواند به مرحله مقاومت تنیدگی پایان بخشد و بدن برای مدتی طولانی همچنان بسیج باقی بماند. در این صورت، بدن فرسوده می شود و در برابر بیماریهای جسمی و روانی (مانند اضطراب) آسیبپذیر خواهد شد.افرادی که مضطرب هستند و اضطراب را تجربه می کنند در اغلب موارد، از این که علت اضطراب خود را بیان کنند یا توضیح بدهند، ناتوان هستند و توانایی توضیح برای حالت خود را نخواهند داشت. البته مواردی گوناگون نیز وجود دارند که در آن ها می توان علت اضطراب و تنش های روحی را مشخص کرد؛ به عنوان مثال؛ در اضطراب ناشی از یک امتحان، زمانی که شخص در مورد امتحان فکر می کند و آن را پیش بینی می کند ، سبب می شود که واکنش های عاطفی در فرد بوجود آید. شخصی که دارای اضطراب شدید است، اغلب دارای یک سری واکنش هایی همچون؛ لرزش دست و بدن، عرق کردن بیش از حد ، افزایش میزان نبض و تنفس و همچنین سایر واکنش های فیزیولوژیکی ، و نیز احساس ترس و افسردگی و ابهام بروز می باشد. تحقیقات و بررسیها نشان میدهند که اضطراب در خانمهای جوان، طبقات کمدرآمد جامعه و افراد میانسال و سالخورده بیشتر دیده میشود. در این مطلب از سایت جسارت به دلایل و علائم و راههای درمان استرس و اضطراب در نوجوانان دختر و پسر می پردازیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما سروران گرامی قرار گیرد.♥
دوران بلوغ و جوانی دوران طوفانی زندگی است و تعبیرات در مورد شدّت این طوفان تعبیر شدیدترین درجه طوفان است. در اینان نوعی تشویش و عدم پایداری روانی پدید می آید که ناشی از هیجانات درونی و آزردگی های ناشی از عدم توان تطبیق خود با مسائل جاری است. این آشفتگی و اضطراب اغلب با تغییرات فیزیولوژیکی همراه است چون عرق کردن زیاد، فشارهای عضلانی، ضربان قلب، احساس خستگی که خود افزاینده علّت درد است. هیجانات ممکن است سبب پیدایش حالاتی در فرد گردد که حتی حقیقت را انکار کند و یا نتواند خود را با اجتماع تطابق دهد. این وضع آشفته با همه ناگواری هاو تلخی ها برای والدین و مربیان ممکن است مقدمه رشد و تعالی باشد بشرطی که توسط آنها تعدیل گردد و هم آنان قادر به کنترل آن باشند.
تشخیص اضطراب و درمان آن در کودکان است؛ و نوجوانان بسیار مهم چون شخصیت آنان طی دورههای کودکی و نوجوانی شکل میگیرد. بسیاری از کودکان زمانی که در شرایط جدیدی قرار میگیرند، دچار ضطراب میشوند و واکنشهای متعددی از خود بروز میدهند (لکنتزبان، آویزان شدن به پدر و مادر، خجالتی شدن، جویدن ناخن و ….). وظیفه والدین در چنین موقعیتهایی این است که با فرزند خود با صبر و حوصله برخورد کنند و اعتماد به نفس لازم برای مواجهه با آن شرایط را به او بدهند. تشویق والدین در ارتباط برقرار کردن فرزندان با محیط خارج از خانه و افراد غیر فامیل بسیار مؤثر است. بسیاری از والدین از این احساس فرزندشان تا زمانی که به مشکل نخوردهاند (مثل اولین روز مدرسه) بیاطلاعاند.یکی از شایعترین دلایل دل درد و حالت تهوع که در کودکانی دبستانی دیده میشود، ترس و اضطراب آنها از مدرسه است. نگرانی پدر و مادر (از ورود تازه کودک به مدرسه، وضعیت درسی او و … ) به فرزندان منتقل میشود و اضطراب او را افزایش میدهد. از اختلالات اضطرابی شایع در کودکان میتوان اضطراب اجتماعی، ترس از مدرسه، اضطراب امتحان و اضطراب جدایی را نام برد. با بزرگ شدن کودک و پا گذاشتن او به دوره نوجوانی، ممکن است اختلالات اضطرابی جدیدی در وی پدید آید. منشأ بسیاری از بیماریهای روانی و یا اختلالات شخصیتی افراد را باید ناشی از ضربه های دوران کودکی دانست از نواقص تربیت است که آنها را افرادی خودخواه و نازپرورده بار آورده و به آنها احساس تحت فشار بودن را داده است.در عین حال بازتاب ناسازگاری های والدین، روابط نادرست عاطفی دو همسر، تیرگی روابط عاطفی بین دیگر اعضای خانواده، نقش آموزشی خانواده، حمایت و مراقبت افراطی از فرزند، عدم اعتنای آنان در مواردی که نگرانی هائی داشته اند در این امر مؤثر است.گاهی اختلال بدان خاطر است که نوجوان و جوان با قدرتی دیگر سرو کار دارد و نمی تواند امر و نهی ها را رد کند و یا نادیده بگیرد و این خود در ایجاد اختلال مؤثر است. البته برخی دیگر چون فروید همه گونه اختلال را ناشی از گمراهی غرایز شهوانی و سرکوبی آن دانسته اند.
برای جلوگیری از اضطراب راهکارهای مختلفی وجود دارد؛ از جمله: – استفاده از رﮊیم غذایی سالم خوردن غذاهای متنوع و حاوی انواع مواد لازم در حفظ سلامت بدن نقش اساسی دارد. – فعالیت بدنی بهطور منظم ورزش کردن به خصوص به طور منظم یکی از راههای پیشگیری از اضطراب و درمان آن است. پیادهروی تند و سریع به مدت ۴۰ دقیقه میزان اضطراب را بهطور متوسط تا ۴۱ درصد کاهش میدهد. ورزش کردن نیز باعث بالا رفتن کارایی دستگاه تنفسی وگردش خون، حفظ تعادل وزن و شادابی فرد میشود. ورزشهایی چون یوگا هم باعث افزایش آرامش میشوند و در جلوگیری از اضطراب بسیار مفیدند. – افزایش اعتماد بهنفس اعتماد بهنفس بالا به بدن کمک میکند که از حداکثر نیروی خود برای مقابله با استرس بهره بگیرد. – اجتماعی بـودن و پرهیـز ازگوشهنشینی هنگامی که افراد دچار فشار روانی میشوند، بهطور غریزی از صحنه عمل و اجتماع کنار میکشند و به گوشهای پناه میبرند؛ در حالی که گوشهگیری باعث تشدید استرس میشود. ارتباط با افراد و دوستان، به خصوص کودکان، که میتوانند فرد را به خنده وادارند، باعث فراموش کردن نگرانی حتی برای مدتی کوتاه میشود. – حمایت اجتماعی وجود حمایت اجتماعی در زندگی هر فرد باعث میشود که او بتواند در مقابل بحرانهای زندگی از خود دفاع کند. حمایت اجتماعی، احساس امنیت و اعتماد بهنفس را افزایش میدهد و فرد را در مقابل استرس و فشار روانی مقاوم میسازد. – اندیشیدن به زمان حال اندیشیدن به زمان حال و کنار گذاشتن رؤیاها و آرزوها برای موقعیتهای مناسبتر، آرامش ذهنی را افزایش میدهد. مشغول کردن ذهن به کاری که در حال انجام است و فکر نکردن به زمینههای اضطراب زای آن راهکار مؤثر دیگری است. – خندیدن خنده از سالمترین راههای جلوگیری از فشار روانی است. هنگام خندیدن، هورمونی ضد درد (که احساس خوشی و سلامتی در شخص ایجاد میکند) در مغز آزاد میشود و میزان هورمونهای استرسزا را در خون پایین میآورد.
بعضی از موارد اضطراب اصولاً بیماری نیستند و بدون نیاز به پزشک درمان میشوند. به این موارد، «اضطراب طبیعی» میگویند. این گونه اضطراب به خوبی توسط بیماری کنترل و برطرف میشود (مثل اضطراب ناشی از امتحان). اضطراب طبیعی را میتوان با روشهایی چون حمام کردن به مدت طولانی، تنفس عمیق، صحبت کردن با شخصی مورد اعتماد و استراحت در یک اتاق تاریک کنترل کرد.مراجعه به پزشک زمانی ضروری میشود که خود درمانی جواب ندهد یا فرد دچار هراس بیش از حد یا علائمی جدید و غیر قابل توجیه شود. در آن صورت، پزشک درمان دارویی یا درمان غیردارویی (روشهای کلاسیک) را به او پیشنهاد میکند. از داروهایی که امروزه برای درمان اضطراب مورد استفاده قرار میگیرند میتوان فلوکستین (پروازک، داروهایی از خانواده بنزودیازپینها) برای مدت کوتاه و سرتالین ۱۰ را مثال زد. درمانهای دارویی گاه در برخی بیماران عوارضی دارند. از بین درمانهای غیردارویی میتوان تنآرامی( آرامسازی) حساسیتزدایی، توقف تفکر و سرمشقدهی بیوفیدبک را مثال زد. در این روشها به بیمار آموزش داده میشود که بدن خود را برای مقابله مؤثر و مستقیم با عوامل تنشزا آماده کند.
اضطراب یا تشویش یا دلشوره عبارت است از یک احساس منتشر، ناخوشایند و مبهم هراس و نگرانی با منشأ ناشناخته، که به فرد دست میدهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی است. وقوع مجدد موقعیتهایی که قبلاً استرس زا بودهاند یا طی آنها به فرد آسیب رسیدهاست باعث اضطراب در افراد میشود. همهٔ انسانها در زندگی خود دچار اضطراب میشوند، ولی اضطراب مزمن و شدید غیرعادی و مشکلساز است. تحقیقات و بررسیها نشان میدهند که اضطراب در خانمها، طبقات کمدرآمد و افراد میانسال و سالخورده نسبت به بقیه افراد بیشتر دیده میشود.
این حالت در افرادی دیده میشود که بهطور مداوم نگران وقوع اتفاقی هستند. موضوع این نگرانیها میتواند بسیار متنوع باشد: نگرانی از بیمار شدن فرزندان، نگرانی از مرگ یکی از آشنایان، نگرانی از تهگرفتن غذا،… این حالت به مرحلهٔ مقاومت استرس شباهت دارد و خطر چندانی ندارد. از علایم آن میتوان تپش قلب، بیقراری، خستگی، بیخوابی، تنگی نفس، اختلال در تمرکز و حافظه را نام برد.
اختلال تنشزای پس از رویداد را به نام سندرم موج انفجار نیز میشناسند. این حالت مربوط میشود به حادثهای (از قبیل جنگ، تصادفات شدید، سوانح طبیعی،…) که با استرس شدید هیجانی همراه است و شدت آن میتواند به هر کسی آسیب برساند. یکدوم افرادی که دچار چنین استرس شدیدی میشوند علایم مربوط به آن را (مانند خوابهای تکراری، خاطراتی مبهم ولی فراگیرنده، از دست رفتن تعادل و پرخاشگری شدید،…) پس از گذشت حدود سه ماه از دست میدهند. هرچه اقدامهای لازم برای درمان زودتر انجام گیرد، احتمال ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه کمتر میشود. در صورتی که این حالت بیش از چند ماه طول بکشد، احتمال این که تا آخر عمر با فرد باقی بماند بسیار زیاد میشود.
اضطراب از طریق محرک هایی درونی و بیرونی بوجود می آید. به عنوان مثال، زمانی که شخص کاری انجام می دهد که با ارزش هایش تعاملی ندارد، احساس گناه به او دست می دهد، احتمالا این اضطراب بوجود آمده در فرد به دلیل وحشت کردن او از فاش شدن نتایج احتمالی آن عمل برای دیگران می باشد. شرایط محیطی هم می توانند سبب بروز اضطراب بشوند. این حالت زمانی بوجود می آید که دیگران فرد را مورد ارزش یابی قرار بدهند، به عنوان مثال، در بازی یا مسابقه فوتبال، و یا زمانی که فرد به نتایج حاصل از موقعیتی اطمینان کامل ندارد. علاوه بر این موضوع، اضطراب می تواند معلول توجه زیاد شخص به توانایی هایش در جهت ارضای انگیزه ها و یا منترل داشتن بر موقعیت ها و یا نیز ترکیبی از این دو مورد باشد.
اضطراب بهنجار و ناهنجار_ هیچ گاه اضطراب تنها به دانش آموزان و یا حتی بیماران عصبی و یا روانی اختصاص ندارد، بلکه مشکلی همگانی و جهانی نیز می باشد. اضطراب دارای نشانه های جسمی نیزمی باشد، که شامل؛ زخم معده و تنگی نفس است و همچنین دارای نشانه ها و علائم روحی نیز می باشد که شامل؛ واکنش هایی همانند ترس و نیز افسردگی می باشد. نکته ی جالب این است که شخص مضطرب علت دقیق و خاصی را نمی تواند برای اضطراب خود بیان کند .
نوجوانان نیز مانند بزرگسالان ممکن است هر روز استرس را تجربه کنند و یا دگیری مهارت های مدیریت استرس می تواند برای آنها مفید باشد. بیشتر نوجوانان زمانی استرس بیشتری احساس می کنند که موقعیت موجود را خطرناک، دشوار، یا دردناک تلقی کنند و توان کافی برای مواجه شدن با آن وضعیت را در خود احساس نمی کنند. در ذیل به برخی از ریشه های استرس نوجوانان اشاره شده است: انتظارات موجود در محیط مدرسه و احساس نا امیدی و کلافگی احساست و تفکرات منفی در باره ی خود تغییر در بدن آنها مشکلات در رابطه با دوستان و یا همکلاسی ها در مدرسه عدم امنیت در محیط زندگی یا در همسایگی جدایی یا طلاق والدین بیماری های مزمن یا دیگر مشکلات جدی در خانواده مرگ عزیزان تغییر مدرسه فعالیت بیش از حد یا انتظارات بیش از حد مشکل مالی خانواده
برخی از نوجوانان در استرس غرق می شوند. زمانی که این اتفاق می افتد، میزان زیاد استرس که به اندازه ی کافی مدیریت نشده اند می تواند اضطراب، گوشه گیری، خشونت، بیماری های جسمی، یا روی آوردن به راه های ناسالم مقابله با استرس مانند مصرف موادمخدر و الکل را در پی داشته باشند. ما هنگامی که شرایط را دشوار یا آزار دهنده می بینیم، در ذهن و جسم ما تغییراتی اتفاق می افتد که ما را برای مقابله با خطر آماده می سازد. این پاسخ های “جنگ، جنگ، یا گریز” شامل ضربان بالاتر قلب و ریتم تنفس بالاتر، افزایش خون رسانی به عضلات بازو ها و پاها، سردی دست و پا، احساس ناراحتی و درد معده و احساس وحشت می شوند. مکانیزم یکسانی که پاسخ به استرس را شروع می کند، می تواند آن را متوقف سازد. پس از آنکه متوجه می شویم که شرایط دیگر خطرناک نیست، بلافاصله تغییرات می توانند در ذهن و بدن ما برای کمک به ما برای بازیافتن آرامش و آسودگی رخ دهند. این “پاسخ ریلکسیشن” شامل کاهش ضربان قلب و ریتم تنفس، و یک احساس کلی آسایش می شود. نوجوانانی که به یک به سطح مطلوبی از مهارت “پاسخ های ریلکسیشن” و دیگر مهارت های مدیریت استرس دست می یابند، کمتر در مقابل استرس دچار درماندگی شده و گزینه ها بیشتری برای مقابله با استرس در اختیار خواهند داشت.